Gizli ürək xəstəlikləri özünü necə büruzə verir?

Əksəriyyət yorğunluq, nəfəs darlığı, yuxusuzluq və iştahanın itməsini sadəcə gündəlik stress və yorğunluqla əlaqələndirir. Halbuki bu əlamətlər gizli ürək problemlərinin xəbərçisi ola bilər. “Skandinaviya Sağlamlıq Mərkəzi”nin kardioloqu İvan Yefremkin “Gazeta.Ru”ya verdiyi açıqlamada heç vaxt laqeyd yanaşılmamalı olan əlamətləri sadalayıb.

❗ Tipik olmayan, amma təhlükəli əlamətlər:

🫀 Ürək tutmaları və işemik xəstəliklər həmişə sinə ağrısı ilə müşahidə olunmur. Bir çox insanda bunlar əvəzinə:

Tükənmişlik hissi

Ürəkbulanma və qıcqırma

Çənə, çiyin, bel və ya qarında ağrı

Quru öskürək və boğazda “düyün” hissi

Başgicəllənmə və qəfil huşsuzluq

Nəfəs darlığı ilə özünü göstərə bilər.

Ən təhlükəlisi isə odur ki, hər iki infarktdan biri simptomsuz və ya zəif ifadə olunmuş şəkildə keçə bilər.

🛌 Gizli ürək xəstəliklərinin 6 əsas əlaməti:

1️⃣ Yuxu pozğunluqları

Xroniki yuxusuzluq orqanizmdə kortizol səviyyəsini artırır, bu isə hipertoniya və damar iltihabına səbəb olur. Tez-tez gecə oyanmaları, xorlama, nəfəsin dayanması (apnoe) və ödem ürək patologiyalarının siqnalıdır.

2️⃣ Daimi yorğunluq

Zəifləmiş ürək toxumalara kifayət qədər oksigen ötürə bilmir. Bu səbəbdən adi fiziki fəaliyyət belə həddindən artıq yorğunluq doğurur.

3️⃣ Yaddaş və diqqət pozğunluqları

Beynin qanla zəif təchiz olunması unutqanlıq, konsentrasiya çətinliyi və yavaş reaksiyalara səbəb olur. Qulaqcıq fibrillyasiyası zamanı kognitiv geriləmə riski 39% artır.

4️⃣ Başgicəllənmə

Qan axınının pozulması əvvəlcədən huşsuzluq hallarına, göz qarşısında “muncuqların” görünməsinə, qulaqda uğultuya səbəb olur. Bəzən bu, yeganə xəbərdaredici siqnaldır.

5️⃣ Nəbzdə dəyişikliklər

Çox yavaş (<50 zərbə/dəq), çox sürətli (>100 zərbə/dəq istirahətdə) və ya nizamsız nəbz bradikardiya, taxikardiya və ya aritmiyanın göstəricisi ola bilər – ağrı olmasa belə, həkimə müraciət şərtdir.

6️⃣ Çəki və iştahda dəyişikliklər

Sürətli arıqlama kaheksiyaya səbəb ola bilər. Əzələ itkisi isə çox vaxt irəliləyən ürək çatışmazlığını müşayiət edir. Kəskin çəki artımı isə orqanizmdə maye tutulmasının göstəricisidir.

📍 Bu simptomlardan bir neçəsi varsa, dərhal kardioloqa müraciət edin:
Yorğunluq

Nəfəs darlığı

Yuxusuzluq

Ödem

Ürək döyüntülərində pozğunluq

Nəbz dəyişiklikləri

İştah və çəki dəyişməsi

Yaddaş zəifləməsi

Simptomlar zəif də olsa, laqeyd yanaşmaq olmaz!

🔬 Diaqnostika və müayinə necə aparılır?

Kardioloji risklərin qiymətləndirilməsi üçün:

Qan təzyiqi və nəbz ölçülməsi

Qan analizi (lipid profili, qlükoza, C-reaktiv zülal)

EKQ (elektrokardioqramma)

Zəruri hallarda əlavə:

Sutkalıq monitorinq

Ürəyin USM-i (ExoKQ)

Yük testləri (velotrenajor, tredmil-test)

BNP və ya NT-proBNP – ürək çatışmazlığının biomarkeri

Ürəyin MRT-si – miokardın strukturu, iltihab və gizli işemiyanın aşkarlanması

MSKT-koronaroqrafiya – damar daralmasının və kalsium miqdarının dəqiq qiymətləndirilməsi

Boyun arteriyalarının dupleks/tripleks skan edilməsi – beyin damarlarının və ümumi aterosklerozun dəyərləndirilməsi

🧬 SCORE2 və digər xüsusi risk qiymətləndirmə cədvəlləri də istifadə olunur. Həkimlər həmçinin ailəvi anamnezi – yaxın qohumlarda erkən yaşda ürək xəstəliklərini də nəzərə alır. Müasir skrininq texnologiyaları xəstəliyi ağırlaşmadan əvvəl aşkarlamağa imkan verir.

Ulusum.az