Yuxu zamanı beyin gələcək biliklərə də hazırlaşır — KƏŞF!

Yaponiyadan olan tədqiqatçılar, Toyama Universitetinin professoru Kaoru İnokuçinin rəhbərliyi ilə apardıqları araşdırmada sübut ediblər ki, yuxu zamanı beynimiz yalnız əvvəlki xatirələri möhkəmləndirmir, həm də gələcək biliklərə hazırlıq görür. Tədqiqatın nəticələri "Nature Communications" (NatCom) jurnalında dərc olunub.

İndiyə qədər məlum idi ki, yuxu yaddaş üçün vacibdir, lakin onun rolu yalnız köhnə xatirələrin möhkəmləndirilməsi ilə məhdudlaşırdı. Yeni araşdırma isə bu təsəvvürü dəyişir: məlum olub ki, yuxu zamanı beyin həm keçmiş təcrübəni qoruyur, həm də gələcək öyrənmələrə hazırlaşır.

Alimlər siçanların beyinlərindəki fərdi neyronların fəaliyyəti üzərində, təlimdən əvvəl, təlim zamanı və sonra müşahidə aparıblar. Onlar müəyyən ediblər ki, öyrənmədən sonra beyində iki proses baş verir: artıq mövcud olan xatirələrlə bağlı hüceyrələr aktivləşir və eyni zamanda "gələcək enqramlar" – yeni məlumatları yadda saxlamaqda iştirak edəcək neyronlar formalaşır.

"Biz gördük ki, yuxu zamanı keçmiş xatirələrlə bağlı hüceyrələr gələcəkdə yeni biliklərin əldə edilməsinə kömək edəcək hüceyrələrlə qarşılıqlı əlaqədə olur. Bu, sanki gələcək biliklərin məhsulu üçün torpağın hazırlanması kimidir," – deyə professor İnokuçi izah edib.

Tədqiqatçılar həmçinin hipokampın – yaddaşa cavabdeh beyin sahəsinin – kompüter modelini də yaradıblar. Model göstərib ki, yuxu zamanı neyronlar arasındakı əlaqə gücünün dəyişməsi yeni biliklərə hazırlıq üçün vacibdir.

Bu kəşf yuxunun öyrənmə və yaddaş üçün nə qədər mühüm olduğunu bir daha sübut edir. Keyfiyyətsiz yuxu təkcə mövcud biliklərin möhkəmlənməsini deyil, yeni məlumatların qavranmasını da poza bilər. Gələcəkdə alimlər yuxu zamanı beynin fəaliyyətini öyrənməklə yaddaşın gücləndirilməsi və yaddaş pozuntularına qarşı mübarizə üsulları hazırlamağı planlaşdırırlar.

"Yuxu sadəcə istirahət deyil. O, öyrənməyin, yadda saxlamağın və inkişaf etməyin ayrılmaz hissəsidir. Ümid edirik ki, insanlar yuxunun sağlam həyat tərzinin əsas elementi olduğunu daha çox qiymətləndirəcəklər," – deyə professor İnokuçi bildirib.

✍️"Ulusum".az