Kişilərdə sonsuzluğun yeni faktoru tapılıb

Osaka Universitetinin alimləri müəyyən ediblər ki, TEX38 və ZDHHC19 adlı iki spesifik zülal arasında qarşılıqlı əlaqənin pozulması, spermatozoidlərin düzgün inkişaf etməməsinə və kişilərdə sonsuzluğa səbəb olur. Tədqiqat nəticələri PNAS (Proceedings of the National Academy of Sciences) jurnalında dərc edilib.

Spermatozoidlərin formalaşması mürəkkəb bir prosesdir, bu, hüceyrədə bir çox struktur dəyişiklikləri ilə müşayiət olunur, məsələn, nüvənin kiçilməsi, quyruğun formalaşması və spermatozoid başlığının dəyişməsi. Bu prosesin hər hansı bir mərhələsinin pozulması, funksional olmayan spermatozoidlərin əmələ gəlməsinə və kişilərdə sonsuzluğa səbəb ola bilər.

Spermatoqenezin molekulyar mexanizmlərini daha yaxşı başa düşmək üçün alimlər əsasən testislərdə tapılan TEX38 zülalına fokuslanıblar. Bu zülalın aktivliyi pozulmuş siçanlarda spermatozoid başlıqları anormal şəkildə formalaşıb, nəticədə döllənmə prosesi baş verməyib.

Daha sonra alimlər TEX38 zülalının ekspressiyasının pozulmasının hansı səbəblərdən belə nəticələrə gətirib çıxardığını araşdırdılar. Məlum olub ki, TEX38 digər bir zülal olan ZDHHC19 ilə qarşılıqlı əlaqəyə girir. ZDHHC19, proteinlərə lipidlərin əlavə olunduğu S-palmitoilasiya prosesini həyata keçirən bir fermentdir.

Xüsusilə, ZDHHC19 ARRDC5 zülalını S-palmitoilasiya edir ki, bu zülal spermatozoidlərin inkişafında mühüm rol oynayır. Bu proses ZDHHC19-un olmaması səbəbindən pozulduqda, spermatozoidlər deformasiyaya uğrayır — onların başlıqları artıq sitoplazmadan təmizlənməyib və bu, onların normal morfologiyasına və funksionallığına mane olur.

Tədqiqatçılar müəyyən ediblər ki, bu zülallardan hər hansı birinin (TEX38 və ya ZDHHC19) silinməsi spermatozoidlərin eyni deformasiyalarına səbəb olur. Alimlərin sözlərinə görə, bu müşahidə kişilər üçün yeni kontraseptivlərin inkişafına yeni imkanlar açır. Bu kontraseptivlər, proteinlərin lipid modifikasiyalarına müdaxilə edərək spermatozoidlərin inkişafını pozar və fertilliyi azaldar.