Səhralarda niyə gündüzlər qızmar isti, gecələr dondurucu soyuq olur?

Səhra deyəndə ağlımıza dərhal qum təpələri, qum fırtınaları və qızmar günəş gəlir. Lakin səhra iqlimi təkcə isti və günəşdən ibarət deyil.

Bu gün səhra bölgələri çox az yağış alan ərazilər kimi müəyyən edilir. Birbaşa temperaturla əlaqəli olmasa da, bir çox səhralar gün ərzində 54°C-ə qədər isinə bilir.

Bəzi səhralar günün hansı vaxtından asılı olmayaraq həmişə soyuq olur. Alimlər bunları qısaca soyuq səhra olaraq adlandırırlar.

Məsələn, Şimali Çin və Cənubi Monqolustanda yerləşən Qobi səhrasına nəzər salaq.

Yayda çox isti olur, amma qışda temperatur -38°C-ə düşə bilir. Bu soyuqluq səhranın yüksəkliyi və Himalay dağlarının nəmli buludların qarşısını alması səbəbindən baş verir.

Argentinadakı Pataqoniya səhrası yayda eyni dərəcədə mülayimdir, qışda orta temperatur təxminən 3°C-dir. Bu səhra yayda isti olsa da, qışda kifayət qədər soyuq ola bilər.

Səhralarda qum günəş şüalarını udmur. Əksinə, şüaları əks etdirərək, havanı qızdırır.

Digər növ ərazilər bu şəkildə istilik yaymır. Buna görə də gün ərzində səhra temperaturu yüksək olur.

Məlum olduğu kimi, su istiliyi tutmaqda və saxlamaqda çox müvəffəqiyyətlidir. Günəş yer üzünü qızdırdıqda; Rütubətli bölgələrdə istilik yerin üstündəki nəmli hava tərəfindən saxlanılır.

Gecələr, günəş olmayanda; Yerin radiasiya yolu ilə yaydığı istilik nəmli hava tərəfindən saxlanılır və temperatur çox aşağı düşmür.


Ancaq səhralarda vəziyyət fərqlidir. Günəş batdıqda və yer öz istiliyini itirməyə başlayanda; Yerin üstündəki hava istiliyi saxlaya bilmir, çünki hava nəmli deyil.

Buna görə istilik tez itirilir və temperatur aşağı düşür. Bundan əlavə, səhralarda çox bulud örtüyü olmadığı üçün istiliyi saxlamaq çətinləşir. Beləliklə, yerdən çıxan istilik yerini sərt soyuqlara verir.