Dırnaq Göbələyi və Müalicəsi: Sağlamlığınız təhlükədədir!

20-dən çox sümük, 30 oynaq, 100-dən çox əzələ, vətər və bağlardan ibarət unikal anatomik quruluş malik ayaqlarımız bədənimizin əsasını təşkil edir. Atdığımız hər addım ayaqların funksiyası ilə başlayır. Buna görə də ayaq sağlamlığımız gündəlik həyatdan iş və ictimai həyata qədər həyat keyfiyyətimizə təsir edir. Xüsusilə diabet kimi ayaq sağlamlığına mənfi təsir göstərə biləcək hallarda ayaq baxımı daha da əhəmiyyət kəsb edir. Ayağın sağlamlığı pisləşdikdə, fiziki fəaliyyətlər azaldıqca ürək xəstəlikləri kimi digər ciddi xəstəliklərin riski də arta bilər.

Ulusum.az xəbər verir ki, ayaq sağlamlığına təsir edən ən çox görülən problemlərdən biri də dırnaq göbələyidir. Türkiyədə 14 milyondan çox insanın dırnaq göbələklərindən təsirləndiyi təxmin edilir. Bu qədər çox rast gəlinən problem olan dırnaq göbələyinin nə olduğu və əlamətləri, dırnaq göbələklərinin necə müalicə edilməli, dırnaq göbələklərinin yoluxucu olduğu və necə tədbir görə bilərik suallarının cavabını məqaləmizdə tapa bilərsiniz.

Dırnaq göbələyi (onikomikoz) nədir?

Dırnaq göbələyi və ya tibbdə məlum olduğu kimi onikomikoz həm əl dırnaqlarını, həm də ayaq dırnaqlarını təsir edə bilən, lakin daha çox ayaq dırnaqlarında rast gəlinən göbələk infeksiyasıdır. Dırnaq göbələyi tək bir dırnaqda görünə və ya digər dırnaqlara yayılaraq dırnaq rənginin dəyişməsinə, dırnağın qalınlaşmasına və ya dırnağın parçalanmasına və qırılmasına səbəb ola bilər. Dırnaq göbələyi dırnaq ucunun bir az altında sarı və ya ağ ləkə kimi başlayır və irəliləyir. Göbələk infeksiyaları adətən zamanla inkişaf edir, buna görə də dırnaqınızın görünüşündə və ya hiss etmə tərzində hər hansı bir qəfil fərq əvvəlcə nəzərə çarpmaya bilər. Hələ inkişaf etməmiş dırnaq göbələkləri müalicə tələb etməyə bilər. Ancaq gələcəkdə ağrıya və bir çox başqa problemlərə səbəb olan dırnaq göbələklərinin erkən müalicəsi çox vacibdir. Günümüzdə hər 10 adamdan 1-də görülən dırnaq göbələyi 60 yaş və yuxarı şəxslərdə iki dəfə çox rast gəlinir.
Dırnaq göbələyi dırnaqların eybəcərləşməsinə səbəb olur, lakin bu eybəcərliyin səbəbi başqa bir xəstəlik də ola bilər. Ona görə də hər ləkənin dırnaq göbələyi olduğunu söyləməzdən əvvəl düzgün diaqnoz üçün həkimə müraciət etməlisiniz.

Dırnaq göbələklərinin əlamətləri hansılardır?

Dırnaq göbələklərinin simptomları bir çox xəstədə oxşardır. dırnaq göbələyi;

Normaldan daha qalın və nizamsız uzanan dırnaqlar,
Dırnaq kənarında qıvrımlar,
Dırnaq rənginin dəyişməsi; sarımtıl, qəhvəyi və yaşılımtıl görünüşün formalaşması,
Göbələkdən təsirlənən dəridə iltihab, axıntı və pis qoxu kimi əlamətlərlə özünü göstərir.
Dırnaq göbələyi simptomları dırnaqlarınızdan birində və ya digər dırnaqlarda baş verə bilər. Zamanla bu əlamətlər artarsa, xüsusilə də şəkərli diabet kimi bir xəstəliyiniz varsa, dırnaq göbələklərinin əmələ gəldiyini görən kimi həkimə müraciət etməlisiniz. Dırnaq göbələyinin əlamətlərinə diqqət yetirmək erkən diaqnoz və müalicə üçün vacibdir.

Dırnaq göbələklərinin səbəbləri nələrdir?

Dırnaqların göbələk infeksiyalarına göbələk adlanan kiçik mikroskopik orqanizmlər səbəb olur. Dırnaq göbələklərinin ən çox yayılmış səbəbi dermatofitlər adlanan tək hüceyrəli göbələklərdir (məsələn, Candida). Əsasən dərinizdə zərərsiz yaşayan bu göbələklər bəzən çoxalaraq infeksiyalara səbəb ola bilirlər. Dırnaq göbələklərinə səbəb olan bu orqanizmlər adətən kiçik kəsiklərdən və ya dırnaq və dırnaq yatağı arasındakı kiçik boşluqlardan dəriyə daxil olurlar.

İnfeksiyaya səbəb olan göbələklər adətən nəmli mühitlərdə yaşayır, buna görə də dırnaq göbələklərinin isti və rütubətli şəraitə məruz qalan dırnaqlarda baş vermə ehtimalı daha yüksəkdir.

Dırnaq göbələyi hər yaşda olan insanlarda inkişaf edə bilər, lakin daha çox yaşlılarda rast gəlinir. Dırnaqlar yaşlandıqca kövrək və quru ola bilər. Dırnaqlardakı çatlar göbələklərin daxil olmasına imkan verir. Ayaqlarda qan dövranının azalması və immunitet sisteminin zəifləməsi kimi digər amillər də dırnaq göbələklərinin səbəbi kimi rol oynaya bilər. Beləliklə, göbələklərin yaratdığı bu infeksiya yoluxucudurmu?

Dırnaq göbələyi yoluxucudurmu?

Dırnaq göbələyi birbaşa və ya dolayı yolla ötürülə bilən bir infeksiyadır. Dırnaq göbələyi tez-tez dəri göbələyi dırnağa yoluxduqda baş verir və tez digər dırnaqlara yayıla bilər.

Dırnaq göbələklərinin bir insandan digərinə keçməsi nadir ola bilər, lakin ümumi yerlərin (hovuz, idman zalı və s.) çoxluğu yoluxma riskini artırır. Eynilə, manikür və pedikür edilən gözəllik mərkəzlərində istifadə olunan materiallar və dırnaq qayçıları yaxşı dezinfeksiya edilməlidir. Dırnaq göbələyi olan biri ilə ortaq bir ərazidə yaşayırsınızsa, tədbir görməyinizə əmin olun. Dırnaq göbələyi olan adamın corabını, ayaqqabısını geyinməyin, təmizliyə fikir verin. Əks halda, dırnaq göbələklərinə yoluxma riski artacaq.

Dırnaq göbələkləri üçün risk faktorları

Dırnaq göbələyi hər kəsdə baş verə bilər. Bununla belə, bəzi amillər dırnaq göbələyi riskini artıra bilər. Dırnaq göbələklərinin inkişaf riskini artıra biləcək amillərə aşağıdakılar daxildir:

Yaş: Yaşlandıqca dırnaqlar ümumiyyətlə daha kövrək və quru olur. Bu səbəbdən yaranan çatlar və yaralanmalar göbələklərin dırnaqlara daha asan yerləşməsinə səbəb olur. Ayaqlarda qan dövranının azalması və qocalıqda immun sisteminin zəifləməsi də dırnaq göbələkləri üçün risk faktorlarındandır.
Həddindən artıq tərləmə: Göbələklər nəm yerlərdə çoxaldığı üçün çox tərləmə göbələk əmələ gəlmə riskini artırır. Bu səbəbdən göbələk infeksiyası riski xüsusilə idmançılarda daha yüksəkdir.
Digər risk faktorları: Çox uzun müddət tərli corab geyinmək, başqaları ilə ayaqqabı paylaşmaq, hovuz, dəniz və ya idman zalı kimi yerlərdə ayaqyalın gəzmək dırnaq göbələkləri riskini artırır. Ailənin göbələk infeksiyası tarixi, süni dırnaqların istifadəsi, dəri və ya dırnaqlarda yaralanmalar və çatlar da dırnaq göbələyi riskini artıra bilər.
Diabet: Diabet dırnaq göbələyi üçün ən vacib risk faktorlarından biridir.
Dırnaq göbələklərinin müalicəsi
Göbələklər davamlı orqanizmlərdir, buna görə də dırnaq göbələklərini müalicə etmək düşündüyünüzdən daha çətin ola bilər. Dırnaq göbələyinin müalicəsi zərərin şiddətindən və ona səbəb olan göbələk növündən asılıdır. Dırnaq göbələklərinin müalicəsi üçün bəzi üsullar: kremlər, oral dərmanlar, dırnaqların təmizlənməsi (incəlmə); və son illərdə tətbiq olunan dırnaq göbələklərinin lazer müalicəsi mümkündür.
Dırnaq göbələklərinin dərman müalicəsi
Mantar infeksiyalarını müalicə etmək üçün güclü dərmanlardan istifadə etmək lazım ola bilər. Yan təsirlərin qarşısını almaq üçün bu dərmanlar həkim nəzarəti altında istifadə edilməlidir.

Oral antifungal dərmanlar tez-tez dırnaq göbələklərinin müalicəsi üçün ilk seçimdir, çünki onlar infeksiyanı tez təmizləyirlər. Bu dərmanlar dırnağın yoluxmuş sahəsinin yavaş-yavaş dəyişməsinə imkan verir. Oral antifungal dərmanlar adətən dırnaq göbələklərini müalicə etmək üçün 6-12 həftə ərzində istifadə olunur. Bir infeksiyanı aradan qaldırmaq üçün dörd ay və ya daha çox vaxt lazım ola bilər.

Antifungal dırnaq lakından istifadə dırnaq göbələklərinin müalicəsi üçün başqa bir seçimdir. Bu dırnaq lakı gündə bir dəfə yoluxmuş dırnaqlara və ətraf toxumalara tətbiq olunur. Yeddi gündən sonra bütün tətbiq olunan təbəqələr spirtlə təmizlənir və yenidən tətbiq olunur. Bu dırnaq boyalarının ən azı bir il gündəlik istifadə edilməsi lazım ola bilər.

Aymirə Ağamirova