Sürətli kitab oxumağın yolları

Sürətli kitab oxumaq (speed reading) həm vaxtınıza qənaət etməyə, həm də oxuma məhsuldarlığınızı artırmağa kömək edə bilər. Aşağıda sürətli kitab oxumaq üçün faydalı üsullar təqdim olunur:

1. Göz Hərəkətlərini Təkmilləşdirmək
Saccades adlanan göz hərəkətləri oxuma sürətinə təsir edir. Gözlərinizin mətn üzərində daha az və daha səmərəli hərəkət etməsi oxuma sürətinizi artıracaq. Bunun üçün:
Gözlərinizi hər bir sözdə dayandırmaq yerinə, hər cümlədə və ya paraqrafda bir neçə nöqtəyə baxmağa çalışın.
Gözlə bir xətt boyunca sürətlə sürüşmə texnikasını tətbiq edin.
2. Söz Bloklarını Oxumaq
Ayrı-ayrı sözləri oxumaq yerinə, söz qruplarını və ya cümlələri bütöv bloklar halında oxumağa çalışın. Bu, oxuma prosesini sürətləndirir və eyni zamanda məzmunu daha yaxşı qavramağa kömək edir.
İlk başlarda çətin ola bilər, amma bu bacarığı inkişaf etdirdikcə bir neçə sözü eyni anda oxumağa adət edəcəksiniz.
3. Səsli Oxumağı Dayandırmaq
İçinizdə səsli şəkildə oxumaq (subvocalization) oxuma sürətini azaldan əsas amillərdən biridir. Çünki sözləri beynimizdə tələffüz etmək daha çox vaxt aparır.
Mətni yalnız gözlərinizlə izləyərək beyninizin məzmunu daha sürətli qavramasına imkan verin. Səssiz oxumağa vərdiş etdikcə sürətiniz artacaq.
4. Barmaq və ya Göstəricidən İstifadə
Gözlərinizi mətnin xətti boyunca yönəltmək üçün barmaq, qələm və ya digər bir göstərici istifadə edin. Bu üsul gözlərin xətt boyunca daha səmərəli hərəkət etməsinə və daha sürətli oxumağa kömək edir.
Göstərici ilə hərəkət etdikcə yavaş-yavaş sürəti artırmağa çalışın.
5. Vacib Məlumatları Filtirləmək
Mətnin hər bir sözünü oxumaq yerinə, əsas məqamları və vacib hissələri anlamağa yönəlin. Detallara girmədən əsas fikir və konseptləri başa düşməyə çalışın. Bu, xüsusilə də araşdırma məqsədli oxumalarda faydalıdır.
Əgər bir kitabın hər bölməsi sizin üçün bərabər dərəcədə vacib deyilsə, diqqətinizi əsas hissələrə yönəldin və təkrar məlumatları atlayın.
6. Skan və Preview Texnikaları
Kitab oxumadan əvvəl əvvəlcə məzmunu və bölmələrin başlıqlarını oxuyun. Bu, kitabın ümumi strukturunu başa düşməyə və hansı bölmələrin sizin üçün daha vacib olduğunu müəyyən etməyə kömək edəcək.
Mətnin əsas məqamlarını öncədən sürətlə gözdən keçirmək daha sürətli oxuma üçün bir baza yaradacaq.
7. Diqqəti Cəmləşdirmək
Sürətli oxumaq üçün konsentrasiya çox vacibdir. Ətraf mühitin sakit və rahat olduğundan əmin olun ki, diqqətiniz dağılmasın.
Oxumağa başlamazdan əvvəl qısa bir meditasiya və ya nəfəs texnikaları tətbiq etmək konsentrasiyanızı artırmağa kömək edər.
8. Oxuma Məqsədinizi Müəyyənləşdirmək
Hər kitabı eyni sürətlə oxumaq lazım deyil. Oxuduğunuz materialın məqsədinə uyğun olaraq sürəti tənzimləyin. Bəzi məzmunları (məsələn, romanlar və ya ədəbi əsərlər) yavaş oxumaq daha çox zövq verə bilər, amma araşdırma və ya öyrənmə məqsədli kitabları daha sürətlə oxumaq olar.
9. Daimi Təcrübə
Sürətli oxumaq bir bacarıqdır və daim təcrübə etməklə inkişaf etdirilə bilər. Gündə 15-20 dəqiqə sürətli oxuma texnikalarını tətbiq etməklə zamanla daha sürətli oxuya bilərsiniz.
10. Özünüzə Təzyiq Etməmək
Sürətli oxumağa başlayarkən özünüzə təzyiq göstərməyin. Sürət artdıqca, başa düşməni itirməmək vacibdir. Sürət və anlama balansını tapmağa çalışın və oxuma sürətinizi yavaş-yavaş artırın.
Bu üsulları tətbiq edərək həm oxuma sürətinizi artıracaq, həm də məzmunu daha yaxşı qavrayacaqsınız.

Eltun Məmmədov