200 işıq illik sirli ulduz beşiyi aşkarlandı

Astronomlar bizim qalaktikamızda əvvəllər məlum olmayan nəhəng molekulyar bulud aşkar ediblər — uzunluğu 200 işıq ili olan bu sıx qaz və toz yığını Midpoint (ingiliscədən tərcümədə “orta nöqtə”) adını alıb və Samanyolu qalaktikasının mərkəzi bölgələrinə aparan toz zolağında yerləşir. Tədqiqat The Astrophysical Journal jurnalında dərc olunub.

Kəşf ABŞ-ın Green Bank radioteleskopu vasitəsilə aparılıb — dünyanın ən böyük radioteleskoplarından biridir. Alimlər ammonyak və sianobutadien molekullarını araşdırıblar — bu molekullar sıx qazın varlığını yaxşı göstərir və ulduzların yaranması üçün vacibdir. Məlum olub ki, Midpoint sadəcə bulud deyil, yüksək sıxlıqlı nəhəng molekulyar bulud (GMC)dur.

Məqalənin baş müəllifi Natali Batterfild etiraf edir:



Kəşflər arasında ammonyakla əlaqəli nadir təbii “mazer” (mikrodalğa diapazonunda lazer analoqu) var. Bu tip mənbələr tez-tez ulduz əmələ gəlməsi proseslərinə işarə edir. Bundan əlavə, sıxlaşmış qaz və toz yığınları — gələcək ulduzlar üçün potensial “bətnələr” aşkarlanıb.

Amma Midpoint sadəcə maddənin anbarı deyil. Onun strukturu güclü xarici təsirlərin mövcudluğunu göstərir. Buludun daxilində ehtimal ki, ulduz partlayışı nəticəsində yaranmış qabıq aşkar edilib — bu, ulduzların “əks əlaqəsinin” sübutudur. Buluddakı qaz isə qalaktikanın mərkəzinə yaxın bölgələrdə tez-tez rast gəlinən yüksək turbulensiyaya malikdir.

Bu buludun tədqiqi qalaktikanın diskinin mərkəzə maddə axınını anlamağa imkan verəcək — bu, kainatın ən ekstremal bölgələrindən biridir. Alimlərin sözlərinə görə, bu “toz və qaz çayları” qalaktikaların nüvəsini formalaşdıran və yeni ulduz nəsillərinin doğulduğu xammal axınını yaradır.

Ulusum.az