Alimlər insan nitqinin mənşəyinin açarını tapıblar

Amerikalı alimlər Rokfeller Universitetindən, insanların mürəkkəb danışıq bacarığını necə inkişaf etdirdiyini anlamağa kömək edə biləcək bir genetik variant aşkar ediblər. Tədqiqat, "Nature Communications" (NatComms) elmi jurnalında dərc edilib.

Komanda, NOVA1 adlı xüsusi bir insan zülalının variantını tapıb. Bu zülal, həm heyvanlar, həm də insanlara yaxın olan növlərdən, o cümlədən neandertal və denisov insanlarından fərqlənir.

NOVA1, sinir sisteminin inkişafında mühüm rol oynayan bir RNT-bağlayıcı zülaldır. İnsanlarda bu zülalın unikal bir amin turşusu dəyişməsi (I197V) var, digər primatlar və qədim insanlar isə bu dəyişməni daşımırlar.

Tədqiqatçılar, CRISPR texnologiyasından istifadə edərək, siçanlarda adi NOVA1 zülalını insan variantı ilə əvəz ediblər. Nəticədə, gəmiricilərin istifadə etdiyi səsli siqnallar dəyişib.

"Təxmin edirik ki, bu gen, erkən müasir insanlarda dilin yaranmasını mümkün edən böyük evrim dəyişikliklərindən biri ola bilər", — deyə tədqiqatın rəhbəri Robert Darnell bildirib.

Alimlər həmçinin neandertalların, denisovların və müasir insanların genomlarını təhlil ediblər. Aydın olub ki, qədim insanlar NOVA1-in heyvanlarda olduğu variantına malik olub, müasir insanlarda isə unikal versiya üstünlük təşkil edir.

Bu, həmin variantın müasir insanların əcdadlarında Afrikada yaranmış və onların dünyaya yayılması ilə sürətlə yayıldığını güman etməyə imkan verir.

Səidə