Qütb sirləri açılır: Əriyən buzların altından nəhəng balina qəbiristanlığı çıxdı

Arktika və Antarktika Elmi-Tədqiqat İnstitutunun (AANİİ) alimləri Frans-İosif Torpağı arxipelaqına daxil olan Vilçek adasında buzlağın sürətlə geri çəkildiyini qeydə alıblar. Əriyən buzların altından isə heyrətamiz mənzərə üzə çıxıb — qədim balinaların sümükləri ilə dolu əsl “qəbiristanlıq”.

Peyk görüntülərinin təhlili göstərib ki, son 20 ildə ada üzərindəki buzlaq qübbəsi xeyli kiçilib. Əvvəllər buzla örtülü olan bir neçə kvadrat kilometrlik ərazidə indi saysız-hesabsız balina sümükləri görünür. Bəzi sümüklər buzlaq kənarlarında donmuş torpaqdan “çıxmağa” başlayıb. Ərazidəki qalıqların vəziyyəti isə buzlağa yaxınlaşdıqca daha yaxşı qorunduğu müşahidə olunub.

Alimlər bu kəşfi son minilliklərdə bölgədə baş verən dəniz səviyyəsi dəyişikliklərinin sübutu kimi dəyərləndirirlər. Aşkarlanan skeletlər "kriolitozona" — yəni daimi donmuş torpaq zonası üzrə geniş tədqiqat proqramının bir hissəsidir. “Arktik üzən universiteti” ekspedisiyası həmçinin illik donma və ərimə nəticəsində formalaşan torpaqları və yeraltı buz strukturlarını da araşdırıb.

Tədqiqatlar yalnız Frans-İosif Torpağı ilə məhdudlaşmayıb — alimlər eyni zamanda Yeni Torpaq arxipelaqının ən şimal nöqtəsi olan Jelaniya burnunda da müşahidələr aparıblar. Burada gələcəkdə xüsusi termometrik quyunun qazılması planlaşdırılır. Bu ərazi həmçinin Barens və Kara dənizlərini ayıran strateji Şimal Dəniz Yolunun əsas nöqtələrindən biri hesab olunur.

Ulusum.az