Azərbaycan Təhsil Sistemindəki Problemlər və Həll Yolları: Gələcəyimiz Üçün Nə Edilməlidir?

Azərbaycan təhsil sistemi son illərdə müxtəlif islahatlar və yeniliklərlə diqqət çəksə də, hələ də bir sıra problemlər mövcuddur. Bu problemlər, ölkənin təhsil sektorunun inkişafını ləngidən və gənc nəslin keyfiyyətli təhsil almasına mane olan amillərdir. Təhsilin gələcək inkişafı üçün bu problemlərin araşdırılması və həll yollarının tapılması vacibdir.

Təhsil Sahəsinin Əsas Problemləri
Kənd və Şəhər Məktəbləri Arasında Fərqlər: Azərbaycanın kənd bölgələrində təhsilin keyfiyyəti şəhərlərə nisbətən xeyli geri qalır. Kənd məktəbləri, adətən, lazımi resurs və infrastrukturdan məhrumdur. Müəllim çatışmazlığı, siniflərin sayı və dərs materiallarının olmaması kənd məktəblərində tədrisin keyfiyyətini aşağı salır. Nəticədə, kəndlərdəki şagirdlər təhsildə bərabər imkanlara malik deyillər.

Müasir Texnologiyaların Təhsilə İnkişaf Etməməsi: XXI əsr texnologiyalarının sürətlə inkişaf etdiyi dövrdə, Azərbaycanın təhsil sistemində texnoloji yeniliklərin tətbiqi hələ də məhduddur. Məktəblərdə rəqəmsal təhsil vasitələri və müasir texnologiyalar kifayət qədər geniş yayılmayıb. Bu isə şagirdlərin yeni biliklərə çatmasına və dünya standartlarına uyğun təhsil almasına mane olur.

Müəllimlərin Peşəkar İnkişafı: Təhsil sisteminin gücü birbaşa müəllimlərin peşəkar bacarıqları ilə bağlıdır. Azərbaycanda müəllimlərin davamlı peşəkar inkişafı üçün resurslar və imkanlar kifayət qədər geniş deyil. Müasir tədris metodlarının və təhsildə innovativ yanaşmaların müəllimlər arasında populyar olmaması tədris prosesinin keyfiyyətini zəiflədir.

Test Sistemi və Dərindən Öyrənmənin Çatışmazlığı: Azərbaycanda ali məktəblərə qəbul üçün tətbiq olunan test sistemi, şagirdləri dərindən düşünmək və problemləri həll etmək əvəzinə, yalnız qısa müddətli yaddaş və test həlli bacarıqlarına yönəldir. Bu sistem, tələbələrin analitik və yaradıcı düşünmə qabiliyyətlərinin inkişafına əngəl törədir və onları daha çox şablon biliklərə sövq edir.

Dərs Yükünün Çoxluğu: Məktəblərdə dərs proqramları və şagirdlərdən gözlənilən tələblər çox vaxt həddindən artıq yüklüdür. Bu, şagirdlərin stres yaşamasına, dərslərə maraqlarının azalmasına və təhsilə olan həvəsin itirilməsinə səbəb olur.

Həll Yolları
Kənd Məktəblərinə Yatırımların Artırılması: Kənd və şəhər məktəbləri arasındakı fərqləri aradan qaldırmaq üçün dövlət tərəfindən kənd məktəblərinə xüsusi diqqət ayrılmalı və maliyyə dəstəyi artırılmalıdır. Müəllimlərin kəndlərdə işləməyə həvəsləndirilməsi üçün stimullaşdırıcı proqramlar yaradılmalı, təhsil infrastrukturu yaxşılaşdırılmalıdır.

Texnologiyanın Təhsilə İnteqrasiyası: Məktəblərdə rəqəmsal tədris vasitələrinin tətbiqi genişləndirilməli və şagirdlərə müasir texnologiyalardan istifadə bacarıqları öyrədilməlidir. İnteraktiv dərs vasitələri, onlayn resurslar və rəqəmsal platformalar vasitəsilə təhsilin daha effektiv olması təmin edilməlidir.

Müəllimlər Üçün Davamlı Təlimlər: Müəllimlərin peşəkar bacarıqlarını artırmaq üçün müasir təlim proqramları və kurslar təşkil olunmalıdır. Müəllimlər yeni tədris metodlarını və pedaqoji yanaşmaları mənimsəyərək, şagirdlərə daha effektiv şəkildə bilik verməli və onları müxtəlif sahələrdə inkişaf etdirməlidirlər.

Test Sisteminin Təkmilləşdirilməsi: Ali məktəblərə qəbul üçün yalnız test həlli üzərində qurulan sistemin təkmilləşdirilməsi vacibdir. Dərindən düşünmə, yaradıcılıq və analitik bacarıqların inkişaf etdirilməsinə yönəlmiş yeni qəbul sistemi hazırlanmalı və tətbiq olunmalıdır.

Dərs Yüklərinin Azaldılması: Dərs proqramları yenidən nəzərdən keçirilməli və şagirdlərin stres yaşamadan keyfiyyətli təhsil alması üçün optimallaşdırılmalıdır. Bu, həm şagirdlərin, həm də müəllimlərin təhsilə olan həvəsini artıracaq və tədris prosesini daha məhsuldar edəcək.

Nəticə: Azərbaycan təhsil sistemindəki problemlərin həlli, ölkənin gələcəyini formalaşdıran gənc nəslin daha yaxşı təhsil alması və inkişafı üçün vacibdir. Valideynlər, müəllimlər və dövlət birlikdə çalışaraq, təhsildə bərabər imkanların yaradılması və müasir dünya standartlarına uyğun təhsil sisteminin qurulmasına töhfə verməlidirlər. Bu, Azərbaycanın qlobal arenada təhsil sahəsində rəqabət qabiliyyətini artıracaq və ölkənin hərtərəfli inkişafına səbəb olacaqdır.

Eltun Məmmədov