Bu dünyada dəyişməyən iki şey var: vergi və ölüm

Prof. Dr. Osman Müftüoğlu soruşur: Yaşlanmağa hazırıqmı?

Bu sözlərin müəllifini dəqiq xatırlamasam da, 40 ildən artıq həkimlik təcrübəmə və 30 ili aşan “keyfiyyətli yaşama və sağlam yaşlanma” üzrə təhsil və müşahidələrimə əsaslanaraq öz fikrimi qəti şəkildə deyə bilərəm:

"Sağlam və zövqlü bir ömür yaşamağın və bu ömrü mümkün qədər uzatmağın ən təsirli yolu – həyat tərzi seçimlərinizdir."



Sağlam ömrün açarı: Genetik yox, həyat tərzi!

Araşdırmalar göstərir ki, insanın uzun və sağlam ömür sürməsində genetik faktorların payı 20%-dən azdır – son dövrlərdə bu rəqəm hətta 7%-ə qədər endirilib. Yerdə qalan 80%-dən çox hissə isə tamamilə bizim qidalanma, yuxu, hərəkət, stress səviyyəsi, sosial əlaqələr və yaşadığımız mühitlə münasibətimizə bağlıdır.



🧠 Yaşlanma təkcə bədən və ruh deyil…

Yaşlandıqca yalnız bədənimiz və zehnimiz deyil, daxili sistemlərimiz də yaşlanır:
🔹 İmmunitet sistemi
🔹 Hormon sistemi
🔹 Metabolizm

🛡️ İmmunitet sistemi də yaşlanır

İmmunitet sistemimiz zamanla antigen yükü və oksidativ stresslər səbəbilə zəifləyir. Bu zəiflik bizi həm xarici təhdidlərə (virus, bakteriya, toksinlər), həm də daxili hücumlara (xərçəng, otoimmün xəstəliklər) qarşı müdafiəsiz buraxır.

Bu da xroniki iltihabları, daha tez-tez və daha ağır infeksiyaları və ümumilikdə daha sürətli bədən yaşlanmasını qaçılmaz edir.

🔄 Metabolik yaşlanma: qaraciyərdən göbəyə

Yaşlandıqca metabolizmimiz zəifləyir. Nəticədə:

Qaraciyər piylənməsi

İnsulin direnci

Şəkər xəstəliyi

Trigliserid və xolesterin pozğunluğu

Göbək piylənməsi

Əsas səbəb – metabolik sistemin kövrəkləşməsi və pozulmasıdır.

✅ Bu pozulmanı doğru qidalanma və nizamlı fiziki hərəkət ilə gecikdirmək mümkündür.

⚖️ Hormonlar da yaşlanır



Yaşlandıqca qadın və kişilərdə hormon səviyyələri dəyişir.

🔸 Qadınlar – 40 yaşdan sonra menopoz dövrünə girirlər və bu dəyişikliklər daha sərt və qəfil olur.

🔸 Kişilər – 30 yaşdan sonra testosteron səviyyəsi ildə 1-2% azalır.

Hormonal yaşlanmanın nəticələri:

Yorğunluq, əhval dəyişikliyi

Yuxu pozğunluğu

İştahsızlıq və ya artıq çəki

Cinsi istəksizlik

Sümük və əzələ itkisi

Göbək ətrafında piylənmə

Hətta boyda qısalma

💥 Yaşlanma yalnız bununla bitmir!

Bədənimizdə yaşla dəyişən daha çox sistem var:

📉 Mikrobiom yaşlanması – bağırsaq bakteriyalarının zəifləməsi
🧠 Neyrodegenerativ yaşlanma – beyin sinirləri və zehni funksiyaların tənəzzülü
🦴 Hərəkət və elastiklik itkisi – mobilitenin azalması, sümük və oynaq zəifliyi



Amma qorxma!

Bütün bu yaşlanma növlərinin sürətini azaltmaq və bəzən hətta geri çevirmək də mümkündür – necə? Ağıllı həyat tərzi dəyişiklikləri ilə!

Yaşlanma həyatın bir parçasıdır. Amma onun necə və nə qədər sürətli baş verməsi – SİZİN ƏLİNİZDƏDİR.

Ulusum.az