Süni xromosom layihəsi: Gələcəyin sağlamlıq inqilabı və ya etik dilemma?

Bəşəriyyətin tarixinə yeni səhifə açılır: alimlər insan həyatının əsas quruluş elementlərini süni yolla yaratmaq üçün inanılmaz bir layihəyə start veriblər. Bu, təkcə elm dünyasında deyil, ümumiyyətlə cəmiyyətdə böyük maraq və müzakirələrə səbəb olan bir təşəbbüsdür. Böyük Britaniyanın ən böyük tibbi xeyriyyə təşkilatı “Wellcome Trust” bu işə 10 milyon funt sterlinq maliyyə ayıraraq, həkimlərin uzun illərdir axtardığı bir çox müalicəsiz xəstəliklərin müalicəsinə ümid yaratmağa çalışır.

Layihənin məqsədi tədricən insan DNT-sinin böyük bloklarını süni şəkildə yaratmaqdır. Sonunda isə tamamilə insan xromosomunu laboratoriya şəraitində meydana gətirmək planlaşdırılır. İnsan xromosomları bədənimizin inkişafını və sağlamlığını tənzimləyən genləri daşıyır. Bu süni xromosomlar üzərində aparılacaq tədqiqatlar genlərin bədənimizdə necə işlədiyini daha dərindən anlamağa imkan verəcək.

Layihənin əsas iştirakçılarından biri, Kembricdəki Molekulyar Biologiya MRC Laboratoriyasının alimi Culian Sale hesab edir ki, bu iş biologiyada inqilab yaradacaq: “Biz sərhədləri aşırıq. İnsan ömrünü sağlam şəkildə uzatmaq, yaşlanmanın yaratdığı xəstəlikləri azaltmaq, həmçinin zədələnmiş orqanları – qaraciyər, ürək, immun sistemi – regenerasiya edəcək yeni terapiyalar yaratmaq istəyirik.”

Amma bütün bu irəliləyişlərin yanında ciddi etik suallar da dayanır. “Dizayner körpələr” yaratmaq və gələcək nəsillərdə genetik dəyişikliklərin nə kimi nəticələrə gətirib çıxaracağı hələ də böyük narahatlıq doğurur.

Ulusum.az