Trampın Qəzza Planı: Əhəmiyyətli Addım, Amma Maneələrlə

Plan İsrailin baş naziri Netanyahu tərəfindən qəbul olunsa da, koalisiyanın ifrat sağ qanadı narazıdır. HƏMAS-ın isə təklifə cavabı hələ aydın deyil. Analitiklər Trampın təşəbbüsünü önəmli addım saysalar da, onun reallaşması ciddi siyasi maneələrdən asılıdır.


Trampın Qəzza üçün təqdim etdiyi 20 bəndlik plan sülhə aparan yol kimi təqdim edilsə də, o, daha çox gələcək danışıqlar üçün çərçivə rolunu oynayır. Plan konkret detalların olmaması səbəbilə tərəflərə onu qəbul edib, sonradan danışıqları pozmaq imkanı verir. Tramp HƏMAS razılaşmasa, İsrailə tam dəstək vəd edib. Planın uğuru mürəkkəb danışıqlara və siyasi iradəyə bağlıdır.
My WebpageQəzzada çıxış və natiqlər: Netanyahunun BMT-dəki çıxışının necə inkişaf etdiyinə baxın


Trampın Qəzza planı döyüşlərin dayandırılması, HƏMAS girovlarının azad olunması və məhdud İsrail çıxışı ilə başlayır. Plan yerli texnokratik idarənin yaradılmasını, HƏMAS üzvlərinə amnistiya və beynəlxalq təhlükəsizlik qüvvəsinin yerləşdirilməsini nəzərdə tutur. Fələstin dövlətçiliyi qeyri-müəyyən formada qeyd olunur, lakin plan Qəzzanın ilhaq edilməyəcəyini vəd edir. Ərəb ölkələri bu yanaşmanı əvvəlki təkliflərdən daha real hesab edirlər.


Plan İsrailin Qəzza ətrafında hərbi varlığını saxlamasını nəzərdə tutur ki, bu da "ilhaq olmayacaq" vədi ilə ziddiyyət təşkil edir. Netanyahu planı dəstəkləsə də, tərksilah və dövlətçiliklə bağlı bəndlərin hökumətinin sərt qanadları tərəfindən qəbul ediləcəyi sual altındadır. İndi əsas diqqət HƏMAS-ın cavabındadır – bu, yeni bir “bəli, lakin” vəziyyəti ola bilər. Ağ Ev üçün bu, əvvəlki uğursuz vasitəçilik cəhdlərini təkrarlamaq riski daşıyır.


Ağ Ev yenidən diplomatik təşəbbüslə gündəmdədir, lakin əvvəlki vasitəçilərin uğursuzluğu bu dəfə də təkrarlana bilər. Tramp Netanyahunu Qətərdən üzr istəməyə məcbur edərək vasitəçilik yolunu açmağa çalışsa da, Qəzzadakı hücumlar mülki əhali üçün dağıdıcı nəticələr doğurur. HƏMAS “son döyüş”ə hazırlaşır, Avropa və ərəb ölkələri isə siyasi həllə ümid edir. Sülh hələ çox uzaqdır və Trampın planının uğuru bir sıra qeyri-müəyyən amillərdən asılıdır.

R.Daşdəmirova
Ulusum.az