Turetta sindromu: Simptomlar, Səbəblər və Müalicə

Turet sindromu nevroloji bir xəstəlikdir və əsasən qeyri-iradi hərəkətlər və səslərlə (tiklər) xarakterizə olunur. Bu xəstəlik, daha çox uşaqlarda və gənc yaşda meydana gəlir və bəzən həyat boyu davam edə bilər. Turet sindromunun dəqiq səbəbi hələ tam olaraq bilinmir, lakin bir çox faktorun təsiri olduğu düşünülür.

Simptomlar: Turet sindromu, qeyri-iradi hərəkətlər və səslərlə xarakterizə olunur ki, bunlar "tiklər" adlanır. Tiklər iki növə bölünür:

Motorik Tiklər — sürətli və təkrarlanan hərəkətlər, məsələn, gözləri dartmaq, başı çevirmək, çiyinləri silkələmək.

Səsli Tiklər — qeyri-iradi səslər, məsələn, gülmək, qəzəblənmək, söz və ya cümlələrin təkrarı.

Tiklər stres, narahatlıq və yorğunluq zamanı artar, amma sakit şəraitdə azala bilər. Turet sindromu olan şəxslər bəzən müəyyən vəziyyətlərdə tikləri idarə edə bilərlər, amma həmişə deyil.

Səbəblər: Turet sindromunun dəqiq səbəbləri hələ də müəyyən edilməyib, lakin bu xəstəlik genetik amillər və beynin işindəki xüsusiyyətlərin birləşməsi nəticəsində inkişaf edə bilər. Xəstəliyin inkişafında aşağıdakı faktorlar rol oynaya bilər:

Genetika — Turet sindromu irsən keçə bilər. Ailədə bu xəstəlik olan şəxs varsa, uşaqların da bu sindromu inkişaf etdirmə riski artır.

Nevroloji amillər — Beynin hərəkətləri və davranışı idarə edən strukturlarındakı bəzi dəyişikliklər xəstəliyin inkişafı ilə əlaqəli ola bilər.

Neyrokimyəvi amillər — Beyindəki dopamin və serotonin kimi neyrotransmitterlərin balanssızlığı da sindromun inkişafında rol oynaya bilər.

Müalicə: Hal-hazırda Turet sindromunu tamamilə müalicə edəcək bir dərman yoxdur. Lakin simptomları idarə etməyə kömək edən metodlar mövcuddur:

Dərman müalicəsi — Tiklərin tezliyini və şiddətini azaltmağa kömək edən dərmanlar istifadə edilə bilər, məsələn, antipsixotiklər, dopamin səviyyəsini tənzimləyən dərmanlar və digər preparatlar.



Davranış terapiyası — Koqnitiv-İradəvi Terapiya (KİT) xəstəyə tikləri idarə etməyi öyrətməyə, onların tezliyini azaltmağa və həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmağa kömək edə bilər.

Təhsil dəstəyi — Turet sindromu olan şəxslərin təhsil müəssisələrində və iş yerlərində dəstək almaları, ətrafdakılar tərəfindən başa düşülmələri vacibdir.

Turet sindromunun müalicəsi, həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmağa və tiklərin gündəlik işlərə təsirini azaltmağa yönəlmişdir.

Səidə