Krımın Ukraynaya verilməsi: Xruşşovun qərarının arxasında gizlənən həqiqət

71 il gizli saxlanıldı: Budur, Xruşşovun Krımı Ukraynaya verməyə məcbur olmasının səbəbi

Bu barədə nə bilirik?

Krımın 1954-cü ildə Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasından (RSFSR) Ukrayna Sovet Sosialist Respublikasına (Ukrayna SSR) verilməsi uzun illərdir mübahisə və müxtəlif nəzəriyyələrlə müşayiət olunur. Rəsmi səbəblər və qeyri-rəsmi iddialar aşağıdakı kimi izah olunur:

Rəsmi səbəblər (SSRİ dövründə verilən izahlar):

İqtisadi və inzibati səbəblər: Krım coğrafi və iqtisadi baxımdan Ukraynaya daha yaxın idi. Məsələn, su təchizatı, elektrik və nəqliyyat sistemləri əsasən Ukrayna ilə bağlı idi.

“Əbədi dostluq” jesti: SSRİ rəhbərliyi bu qərarı rus və ukrayna xalqları arasında "əbədi dostluq" və həmrəylik simvolu kimi təqdim edirdi. 1954-cü il həm də Pereyaslav Razmılasının 300 illiyi (Rus-Ukrayna ittifaqı) idi – bu hadisə ilə əlaqələndirilərək simvolik bir addım kimi göstərildi.

Əslində nə baş verirdi?

Xruşşovun şəxsi motivləri: Nikita Xruşşov SSRİ rəhbəri idi və Ukrayna SSR-də uzun illər çalışmışdı. Ukrayna partiya elitası ilə sıx əlaqələri vardı. Bəzi tədqiqatçılar onun Ukraynaya jest etdiyini düşünür.

SSRİ Konstitusiyasına zidd qərar: Maraqlıdır ki, bu qərar Ali Sovetin icazəsi olmadan verilib. Qərarın hüquqi əsası zəif idi və bu da sonralar mübahisələrə səbəb oldu.

Rusiya üçün əhəmiyyətsiz addım kimi görünürdü: Sovet dövründə respublikalar arasındakı sərhədlər simvolik idi. Çünki SSRİ vahid dövlətdi və kimə nə aid olduğu o qədər də önəm daşımırdı.

Niyə “71 il gizli saxlanıldı” deyilir?

Bu başlıqdakı ifadə daha çox populyar konspirasiya nəzəriyyəsi və ya jurnalistik emosiya xarakteri daşıyır. Əslində Krımın verilməsi rəsmi sənədlərlə mövcuddur, amma bu məsələ Sovet vaxtında geniş ictimai müzakirəyə çıxarılmadığı və səbəbləri tam izah olunmadığı üçün insanlar arasında "gizli saxlanılıb" kimi qəbul olunub.

✍️"Ulusum".az