Chavín də Huántar – Qədim And sivilizasiyasının gizli mərkəzi

Chavín de Huántar, (Chavín de Huántar — Chavín mədəniyyətinə aid olan və Huántar rayonunda yerləşən arxeoloji ərazidir) Perunun And dağlarında yerləşən qədim bir dini və inzibati mərkəzdir.



Bu yer eramızdan əvvəl 1200–500-cü illərdə Chavín sivilizasiyasının əsas güc mənbəyi olmuşdur.



İki çayın – Mosna və Huanchecsa – qovuşduğu ərazidə yerləşən bu kompleks həm dini, həm də coğrafi baxımdan çox önəmli sayılırdı. Çayların birləşdiyi nöqtə yerli inancda “tinkuy” adlanır və ziddiyyətli güclərin birləşməsi mənasını verir. Buradakı isti bulaqlar və heyrətamiz dağ mənzərəsi məbədin müqəddəsliyini daha da artırırdı.



Alimlər, xüsusilə arxeoloqlar Luis Lumbreras və Con Rik, bu ərazidə elitaların – yəni cəmiyyətin seçilmiş təbəqələrinin – dini rituallar vasitəsilə öz güclərini necə saxladıqlarını araşdırıblar. 2004-cü ildən etibarən Qlobal İrs Fondu bu mərkəzin qorunması üçün bir sıra layihələr həyata keçirmiş, həm yerli icmaların təliminə, həm də arxeoloji tədqiqatlara dəstək vermişdir.



2018-ci ildə maraqlı bir hadisə baş verdi – Con Rikin rəhbərliyindəki komanda dörd təkərli kiçik robotlarla qədim məbəddə araşdırma apardı. Bu robotlar yeraltı tunellərdə gəzərək 30 yeni keçid və bir neçə insan məzarı aşkar etdilər. Məzarlardan biri üzü üstə basdırılmışdı ki, bu da ola bilsin qurban mərasimlərinə işarə edir.



Bundan əlavə, tədqiqatçılar Chavín məbədində xüsusi rituallar üçün istifadə olunan sümükdən hazırlanmış borular və qabıqlar tapıblar.
Bu alətlərdə nikotin və güclü halüsinogen maddə olan DMT (bu maddə beyindəki serotonin reseptorlarına təsir edir və qısa müddətdə, lakin son dərəcə güclü halüsinasiyalar və altered ((dəyişmiş)) şüur vəziyyəti yaradır) izləri aşkar olunub.





Arxeoloqlar bildirirlər ki, bu maddələr toz halına salınaraq burun vasitəsilə çəkilirmiş. Florida Universitetindən Daniel Contreras bu boruları filmlərdə gördüyümüz, kokain çəkilən bükülmüş pullara bənzədib. Bu ritualların yalnız seçilmiş insanlar tərəfindən edilməsi isə Chavín cəmiyyətində sosial təbəqələşmənin güclü olduğunu göstərir.



Bu tapıntılar sübut edir ki, Chavín də Huántar sadəcə dini mərkəz yox, eyni zamanda güc, ideologiya və sosial nəzarətin möhkəmləndiyi bir yer olmuşdur.





✍"Ulusum".az









Səidə x.e oxu. hansın istəsən onu yerləşdir.

Chavín de Huántar, Perunun And dağlarının ətəyində, Limadan təxminən 250 kilometr şimalda yerləşən qədim bir dini və inzibati mərkəzdir. Eramızdan əvvəl 1200–500-cü illərdə Chavín sivilizasiyasının əsas güc mənbəyi olmuşdur. Bu ərazi, iki çayın – Mosna və Huanchecsa – qovuşduğu nöqtədə yerləşir ki, bu da yerli inancda “tinkuy” adlanır və ziddiyyətli güclərin birləşməsi mənasını verir.

Kompleks, düzbucaqlı daş bloklardan tikilmiş nəhəng bir məbəd strukturu ilə diqqət çəkir. Əsas məbədin forması düzbucaqlıdır və onun iki şərq çıxıntısı var. Burada yeraltı keçidlər və gizli kameralara aparan iki əsas giriş mövcuddur. Bu tikililər yalnız memarlıq baxımından deyil, həm də dini və rituallar baxımından çox önəmlidir.

2018-ci ildə arxeoloq Con Rikin rəhbərlik etdiyi bir qrup, Stanford Universitetinin mühəndisləri tərəfindən hazırlanmış kiçik, kameralarla təchiz olunmuş dörd təkərli robotlardan istifadə edərək Chavín də Huántar məbədində araşdırmalar aparmışdır. Bu robotlar, insanın daxil ola bilmədiyi dar tunelləri araşdıraraq, 30 yeni yeraltı keçid və bir neçə insan məzarı aşkar etmişdir. Məzarlardan biri üzüstə basdırılmış vəziyyətdə tapılmış və bu, qurban edilmə mərasimlərinə işarə edə bilər.

Tədqiqatçılar, Chavín məbədində xüsusi rituallar üçün istifadə olunan sümükdən hazırlanmış borular və qabıqlar tapıblar. Bu alətlərdə nikotin və güclü halüsinogen maddə olan DMT izləri aşkar olunub. DMT (dimetiltriptamin) beyindəki serotonin reseptorlarına təsir edir və qısa müddətdə, lakin son dərəcə güclü halüsinasiyalar və dəyişmiş şüur vəziyyəti yaradır. Arxeoloqlar bildirirlər ki, bu maddələr toz halına salınaraq burun vasitəsilə çəkilirmiş. Florida Universitetindən Daniel Contreras bu boruları filmlərdə gördüyümüz, kokain çəkilən bükülmüş pullara bənzədib. Bu ritualların yalnız seçilmiş insanlar tərəfindən edilməsi isə Chavín cəmiyyətində sosial təbəqələşmənin güclü olduğunu göstərir.

Alimlər, xüsusilə arxeoloqlar Luis Lumbreras və Con Rik, bu ərazidə elitaların – yəni cəmiyyətin seçilmiş təbəqələrinin – dini rituallar vasitəsilə öz güclərini necə saxladıqlarını araşdırıblar. 2004-cü ildən etibarən Qlobal İrs Fondu bu mərkəzin qorunması üçün bir sıra layihələr həyata keçirmiş, həm yerli icmaların təliminə, həm də arxeoloji tədqiqatlara dəstək vermişdir.

Bu tapıntılar sübut edir ki, Chavín də Huántar sadəcə dini mərkəz yox, eyni zamanda güc, ideologiya və sosial nəzarətin möhkəmləndiyi bir yer olmuşdur.