Akklimatizasiya: simptomlar, profilaktika və müalicə

Akklimatizasiya, insanın yeni və fərqli ətraf mühit şəraitinə uyğunlaşması prosesidir. Bu, müxtəlif amillərdən asılı olaraq, məsələn, hündürlük, iqlim, temperatur, nəmlik və s. ilə bağlı ola bilər. İnsan bədəninin bu dəyişikliklərə uyğunlaşma müddəti fərqli ola bilər və bəzi hallarda bu müddət sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər.

Akklimatizasiya simptomları

Akklimatizasiya zamanı bəzi insanlar müxtəlif simptomlar yaşayır. Bunlar arasında:

Baş ağrıları – Hündürlüyə yüksəldikdə və ya hava şəraitində dəyişiklik olduqda baş ağrıları tez-tez rast gəlinir.
Yorğunluq və halsızlıq – Yeni mühitə uyğunlaşmağa çalışan bədən yorğunluq hissi yaşaya bilər.
Nəfəs darlığı – Yüksək hündürlükdə oksigen səviyyəsi aşağı olduğu üçün nəfəs almaqda çətinlik ola bilər.
Ürək döyüntüsündə artım – Bədənin yeni mühitə uyğunlaşmağının bir hissəsi olaraq ürək döyüntüsü artmış ola bilər.
Qusma və ürəkbulanma – Bu, yüksək hündürlük və ya yeni ətraf mühitə uyğunlaşma zamanı baş verə bilər.
Qızdırma və tərləmə – Temperatur dəyişikliyi və ya iqlimə uyğunlaşma zamanı bədəndə istilik tənzimlənməsində çətinliklər yaşana bilər.

Akklimatizasiyanın profilaktikası

Akklimatizasiya simptomlarının qarşısını almaq və ya yüngülləşdirmək üçün bəzi profilaktik tədbirlər tövsiyə olunur:

Yavaş-yavaş uyğunlaşma – Yüksək hündürlük və ya yeni mühitə birbaşa daxil olmamaq, bədəni tədricən uyğunlaşdırmaq çox vacibdir. Məsələn, hündürlüyə qalxarkən hər gün 300-500 metr artırmaq tövsiyə edilir.

Su və elektrolitlər qəbul etmək – Su balansını qorumaq vacibdir. Dehidrasiyadan qaçınmaq üçün bol su içmək və elektrolitlər qəbul etmək lazımdır.
Yüngül fiziki fəaliyyət – Ağır idman və ya fiziki fəaliyyətdən əvvəl bədənə uyğunlaşma fürsəti vermək lazımdır.

İqlimə uyğun paltar seçimi – İqlimə uyğun geyimlər və başlıq istifadə etmək bədənin temperatur tənzimlənməsini asanlaşdırır.

Daha çox vitamin və mineral qəbul etmək – Güclü immunitet üçün təbii qida maddələrinə diqqət etmək önəmlidir.

Akklimatizasiyanın müalicəsi

Akklimatizasiya simptomları şiddətlidirsə və ya sağlamlıq problemlərinə səbəb olarsa, bəzi müalicə üsulları istifadə edilə bilər:

Oksigen tədarükü – Yüksək hündürlükdə oksigen çatışmazlığı varsa, oksigen mənbələri istifadə edilə bilər.

Dərmanlar – Ürəkbulanma və baş ağrıları üçün dərmanlar istifadə oluna bilər. Məsələn, acetazolamide kimi dərmanlar hündürlük xəstəliyini azaltmağa kömək edir.

İstirahət – Çox yorulmuş hiss etdikdə istirahət etmək və bədəni dinləndirmək vacibdir.

Su və elektrolitlər ilə müalicə – Su balansını qorumaq üçün müntəzəm olaraq su və elektrolit həlləri qəbul etmək lazımdır.

Əgər simptomlar çox şiddətlidirsə və ya müalicə ilə yüngülləşmirsə, mütəxəssis həkimə müraciət etmək tövsiyə olunur.


Səidə Mustafa